لیلی رحمانی - اردیبهشت از آن ماه‌هایی است که مناسبت‌های دلچسب و بهاری زیادی در دل خود دارد؛ بیست‌و‌پنجم اردیبهشت هم یکی از همین روزهاست که با نام حکیم توس عجین شده است. روزی که هرسال تعداد زیادی از علاقه‌مندان، تاریخ‌پژوهان، مسئولان شهری و کشوری را به توس می‌کشاند و به‌این بهانه مراسمی در دیار توس برگزار می‌شود. هرچند امسال کرونا بزرگداشت این حکیم پارسی را هم به فضای مجازی کشانده است و قرار نیست مراسم بزرگداشتی در آرامگاه او در توس برگزار شود.
عموم افراد، توس را با نام فردوسی و شاهنامه می‌شناسند اما باید گفت این منطقه، تکه ی زنده‌ای از تاریخ محسوب می‌شود و جای‌جای آن اهمیت و ارزش منحصر‌به‌فردی دارد. یکی از این موارد، خانه اربابی واقع‌در چهاربرج است؛ بزرگ‌ترین خانه تاریخی اطراف مشهد و قدیمی‌ترین خانه تاریخی در توس با قدمتی نزدیک به صد‌سال؛ عمارتی با متراژ 630‌مترمربع در دل باغی 5‌هزار متری.
این بنا که در سال‌1384 به ثبت ملی رسیده است، در گذر زمان، آسیب‌های فراوانی دیده و تا همین دو سال قبل، تبدیل به مخروبه‌ای شده بود؛ این‌ در‌حالی‌ است که این بافت تاریخی، علاوه‌بر اهمیتی که در موضوع هویت‌بخشی دارد، می‌تواند جاذبه گردشگری خوبی نیز باشد.
این موضوع شهرداری مشهد را بر آن داشت تا به‌منظور جلوگیری از آسیب بیشتر به عمارت اربابی وارد گود شود و به مرمت این اثر تاریخی بپردازد. این عملیات در 2فاز آغاز شد که فاز نخست آن یعنی احیا و مرمت از‌طریق بازسازی محوطه، دیوارها، ورودی و سردر پایان سال‌1397 آغاز شد و تا اردیبهشت98 ادامه یافت.
گام دوم نیز مرمت فضای داخل خانه و واگذاری این بنا به بخش خصوصی و به‌منظور بهره‌برداری، بازدید عموم و ارائه خدمات پذیرایی، فرهنگی و خدماتی بود که تا‌کنون ادامه دارد. احسان زهره‌وندی، مدیر پایگاه میراث فرهنگی توس در همین رابطه گفته بود: تاکنون به این اثر تاریخی، توجهی نشده بود و سال‌97 با بازدید تیم فنی پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی توس مورد‌توجه قرار گرفت و با رایزنی و مشارکت شهرداری مشهد تصمیم گرفته شد این بنای تاریخی احیا شود.
رئیس گروه برنامه ریزی و توسعه معاونت اقتصادی شهرداری مشهد در گفت‌وگو با شهرآرا با اشاره‌ به اتمام فاز اول مرمت در اردیبهشت سال‌98 بیان کرد: هدف شهرداری از ورود به این پروژه، احیای مجدد این خانه و جلوگیری از تخریب آن بوده وجهت حفظ آثار ملی ارزش اقداماتی که در این راستا انجام شده، بسیار بیشتر از مبلغ هزینه‌شده در این خانه است.
فرزاد اصغری‌پور تأکید کرد: نقشه‌های مرمت بنا را سازمان میراث فرهنگی تهیه کرده است؛ همچنین قرار بر سرمایه‌گذاری در این خانه توسط بخش خصوصی بود که موجب زمان‌بر شدن فاز دوم شد.
او ادامه داد: درنهایت توافق با مالک خانه اربابی انجام گرفت و مالک ترغیب شد این محل برای بهره‌برداری و مرمت فضای داخلی به وی سپرده شود. ظرف یک ماه آینده، این فضا به‌منظور بهره‌برداری و مرمت‌ نهایی، آماده و تحویل مالک خواهد شد.